Geçtiğimiz haftalarda etatil.com için açılan UDRP (Alan Adı Uyuşmazlıkları Çözümü Politikası) davası (D2012-0686) sonuçlandı. Davada şikayetçi tarafında Tatil.com’un sahipleri olan Özaltun Otelcilik Ltd, Allstar Hotels LLC ve Metin Altun vardı. WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı) panelistleri, Tatil.com’un sahiplerinin başvurusunu haksız bularak eTatil.com alan adının kendilerine devredilmesi yönündeki talebi reddetti. Daha da önemlisi panelistler, bu başvurunun domaini haksız yolla ele geçirmek (Reverse Domain Name Hijacking) için yapılmış kötü niyetli bir başvuru olduğu yönünde karar verdiler.
Önceki yazılarımda; marka olarak alan adı tanımını yapmış ve marka ihlalleri konusunda uyarılarda bulunmuştum. Fakat marka sahiplerinin haklarını savunduğum gibi, jenerik kelimelerin herkes tarafından anlamları dahilinde kullanılabilmesi gerektiğini de “Sahibinden Terimini Herkes Kullanabilmeli” başlıklı yazımda belirtmiştim.
Ülkemizde jenerik.uzantı şeklinde domainler için marka başvuruları kabul edilmektedir. Fakat bunun yerinde bir tescil işlemi olduğunu düşünmüyorum. ABD’de hotels.com’un başvurusu reddedilirken ülkemizde bu tarz marka tescilleriyle sıklıkla karşılaşmak mümkün.
Tatil.com vs eTatil.com davası da bu kapsamdadır. WIPO panelistlerinin çok yerinde bir karar verdiğini düşünüyorum. Kararın “Reverse Domain Name Hijacking” olarak tanımlanması ise Türkiye davaları arasında ilk olup, önemli bir dönüm noktası niteliğindedir. Bu kararla WIPO panelistleri şunu demiştir: Jenerik bir kelimeyi marka olarak kullanmanız, sizi aynı kelimeden türetilmiş domainler üzerinde hak sahibi yapmaz. Başkalarının meşru kullanım hakkını gözardı ederek yapılan bir başvuru kötü niyetli bir ele geçirme girişimdir.
Bu karar yalnızca içinde tatil.com geçen domain sahipleri açısından değil, tüm jenerik domain sahiplerinin hakları açısından da çok önemli. Zira bu sonuç, jenerik domainleri haksız bir biçimde ele geçirme amacıyla dava açmayı düşünebilecek kişilere ve firmalara mesaj niteliğindedir.
Konuyla ilgili görüşlerini sorduğum iki saygın hukukçunun yorumları da şu şekilde:
Av. Erdem Akçay
“Sorunun kaynağı; Türk Patent Enstitüsü’nün, jenerik (cinse özgü, sözlüksel) bir sözcüğün sonuna <.com> getirilmiş olmasını baz alarak ayırt edicilik kazandığı düşüncesiyle markayı tescil etmesidir. Halbuki TPE başvuruyu, Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 7’inci maddesi gereğince reddetmeliymiş. Benzer bir olayda Birleşik Devletler Patent ve Marka Ofisi; takı, mücevherat anlamına gelen <jewelry.com> ile ilgili başvuruyu, bu adın jenerik bir ad olması nedeniyle reddetmiştir. Eğer TPE ilgili başvuruyu reddetseymiş, UDRP’nin sadece markaları koruması (common law kaynaklı markalar veya isim hakları hariç) nedeniyle ilgili yargılamaya gerek bile kalmayacakmış.
<tatil.com> – <etatil.com> davası neticesinde verilen karar, hem yerinde hem de doyurucu bir karar olmuştur. UDRP şartlarının sağlanmaması nedeniyle transfer talebi reddedilmekle birlikte, yapılan başvurunun amacının “hakkı korumak değil”, “alan adını ele geçirmek” olduğu, Kurallar 15/e uyarınca da belirtilmiştir. Panelist bu vurguyla <etatil.com> alan adının; hem alan adı değeri, hem ziyaretçi portföyü nedeniyle değerli bir alan adı olduğunu, transfer talebinin ise aslında bu değerlere erişmek amacıyla yapıldığını ortaya koymuştur. Panelistlerin kararlarında yer verdikleri bu türdeki ifadelerin doğrudan bir yaptırımı bulunmamasına karşın, şikayet edenin bundan sonra yapacağı olası başvurularda yargılamalara eksi puanla başlayacağını düşünmek yanlış olmaz.”
Av. Sertel Şıracı http://www.sertels.av.tr/
“Tatil.com içim alan adının kayıt edildiği tarihi fiilen kullanma olarak kabul etmeyip, doğru şekilde sitenin faaliyete geçtiği 2004 yılını markasal kullanım başlangıcı olarak kabul etmişler. Zaten marka başvurusu da ancak 2007 yılında yapılabilmiş. Önceye dayalı kullanım açısından faaliyet başlangıç tarihleri aynı görünüyor.
Bununla birlikte “tatil” ifadesinin jenerik bir ibare olduğu da tartışmasız, jenerik bir ifadenin marka olarak tescil edilebilmesi için başvuru sahibinin bu ibare için ayırt edici nitelik kazandırmış olması gerekir. Tatil.com, markasını “tatil” olarak değil, “tatil.com” olarak tescil ettirmiş belki bu nedenle de TPE yetkilileri bundan 5 sene önceki uygulamasında bunun ibareyi jenerik olmaktan çıkarttığını düşünmüş olabilir. Şayet Tatil.com, yaptığı reklam yatırımlarıyla markasına ayırt edici nitelik kazandırdığını ispat etseydi belki karar lehine olabilirdi.
Fakat jenerik bir ifadeyi marka olarak seçmek bir tercih meselesi siz daha baştan marka olarak ayırt ediciliği olmayan bir ibareyi tescil ettiremeseniz de marka gibi kullanmaya başlıyorsanız, artık bu tür problemlere de hazırlıklı olacaksınız. Üzerine bir de bu olaydaki gibi alan adını ele geçirmek için başvuru yapan kötü niyetli şirket durumuna da düşebilirsiniz. Hatta iş belki bununla kalmaz etatil.com, kendisine karşı yapılan bu girişimi gerekçe göstererek tatil.com‘un jenerik ifade olması nedeniyle tatil.com markasının TPE sicilinden silinmesi için zaman aşımı süresini geçirmeden hükümsüzlük davası dahi açabilir.”
Dava hakkında sizin de görüşlerinizi merakla bekliyorum.
